مروری بر فیلم قصهی دختران فروغ
همایون امامی
حناچی فیلمسازی را با مستندسازی آغاز کرده است و با مستند اجتماعی هم شروع میکند؛ در سال ۱۳۸۳ و با فیلمی به نام “مرگ خاموش” که خود تهیه کنندگی آن را هم به عهده داشته است.
فیلم دربارهی دختری نوجوانیست که از خانهی پدر فراریست و خوابیدن شبها در پارک را به خانه پدر ترجیح میدهد. دو سال بعد حناچی با فیلم “کودکان یاسر” به همین معضل باز میگردد ولی این بار دایرهی جستجویش را وسعت بخشید و یک نهاد ساماندهی کودکان خیابانی را به نام «یاسر» موضوع کار خود قرار داده.
فعالیت مددکاران و مدیریت آنجا و کودکان بیشماری که از خانه گریزانند را به تصویر میکشد. در « قصهی دختران فروغ »، خاطره با همان تم آسیبهایی که یک کودک و نوجوان با آن روبروست، به سراغ نهاد دیگری رفته است.
برخلاف دو فیلم دیگر این بار حناچی نه خود این کودکان که عملکرد نهاد حامی را زیر ذرهبین میگذارد. نهادی به نام فروغ مهر که سالهاست با کسب و تمدید مجوز، فعالیت خود را در زمینه پرورش و تأمین امنیت و رفاه کودکان بدسرپرست یا بیسرپرست ادامه داده است.
ظاهراً این مرکز که توسط یک زوج اداره میشود موفق عمل کرده؛ ولی دیری نمیگذرد که شکایت شماری از مددجویان مطرح میشود. شکایتهایی که حقایق تازهای را برابر ما میگذارد؛ حقایقی که بررسی آن در قالب آسیبشناسی عملکرد سازمانهای مردمنهاد فعال در حوزه کودکان کار و خیابان، اهمیت ویژهای مییابد.
مددجویان فروغ مهر با صلاحدید این نهاد ازدواج کرده و بعد ناگزیر از متارکه شدهاند. فیلم بیش از آنچه که ما را با جزئیات موضوع شکایت آسیبهای وارده آشنا سازد، این پرسش را پیش رو مینهد که در شرایط اجتماعی امروز ایران و فساد لگام گسیختهای که سایه شوم خود را بر جایجای جامعه گسترده است؛ نهادهای غیر دولتیای از این دست تا چه حد مورد نظارت نهادهای مسئول قرار دارند تا مانع از از بروز آسیبهایی از این دست شوند.
به نظر میرسد اگر حناچی که در تهیه این فیلم با دشواریها و وقفههای طولانی روبرو بوده به صورتی جزءنگرتر میتوانست با موضوع کار خود برخورد کرده و تصویر روشنتری از عملکرد نهاد مورد نظر به دست دهد در کار خود موفقتر بود، ضمن آنکه گستردگی موضوع و تعدد شخصیتهایی که هریک ماجرای خاص خود را بیان میدارند قدری از تمرکز مخاطب بر مشکل اصلی میکاهد. بیتردید گزینش زاویهی بستهتری که به کاهش شخصیتها و تمرکز بیشتر بر چند و چون رخداد برابر دوربین میانجامید، در طرح یکی از آسیبهای اجتماعی حوزه کودکان بیسرپرست یا بدسرپرست توفیق بیشتر حناچی را رقم میزد.