به گزارش انجمن مستندسازان سینمای ایران، تنها نشست روز گذشته که مثل همیشه به گفتوگو با مستندسازان اختصاص داشت در حالی برگزار شد که در غیاب ناهید رضایی، سایر کارگردانهای پروژهی «حرفه: مستندساز» در سالن نمایش فیلم حاضر شده و به گفتوگو با تماشاگران اثر خود پرداختند.
در ابتدای این نشست، پدرام اکبری، مجری برنامه و از اعضای شورای برگزاری هفتهی فیلم، پس از ادای احترام به هفت کارگردان فیلم مورد بحث گفت: «همین که هفت فیلمساز تلاش کردهاند برای تحقق یک هدف مشترک در کنار هم باشند و ساخت یک فیلم را به سرانجام برسانند خودش به تنهایی اتفاق بزرگیست.»
وی سپس ضمن ابراز خوشحالی از حضور زنان مستندساز که با وجود محدودیتها و کمبود امکانات، همچنان در عرصهی فیلمسازی فعالند گفت: «شاهد این ادعا مستند قابل توجه «حرفه: مستندساز» به کارگردانی هفت زن فیلمساز است. مستندی سرشار از حس و عاطفه، اندیشه، آرمان، تخیل، نوآوری و دقت و طنز که میکوشد مقولههایی نظیر رفتن یا ماندن، اندیشه ورزیدن، امید داشتن و شکستن، دگرگون کردن و دوباره ساختن را مورد بررسی قرار دهد.»
در بخش بعدی این جلسه که با حضور شیرین برقنورد، فیروزه خسروانی، مینا کشاورز، فرحناز شریفی، سپیده ابطحی و سحر سلحشور برگزار شد شیرین برقنورد که در تیتراژ فیلم از او بهعنوان یکی از تهیهکنندهها نام برده شده گفت: «البته همهی فیلمسازانی که در ساخت این پروژه حضور داشتند تهیهکنندگان فیلم به حساب میآیند اما برای جلوگیری از مشکلات احتمالی و بعدی توافق شد فقط اسم من و ناهید رضایی در تیتراژ بهعنوان تهیهکننده قید شود.»
برقنورد سپس با اشاره به تجربهی ساخت این فیلم در کارنامهی فیلمسازی خود گفت: «ما در ابتدای کار ده نفر بودیم اما سه نفر به دلایل شخصی و گرفتاریهای شغلی نتوانستند با ما همکاری کنند و طبعاً گروه سازندهی این فیلم به هفت نفر کاهش پیدا کرد.»
وی گفت: «ما تقریباً هر ماه دو جلسهی مفصل و در مجموع، حدود پنجاه جلسه با هم دیدار و گفتوگو داشتیم؛ و هستهی اصلی ایده و رویکرد ما به ساخت این مستند طی آن جلسهها شکل گرفت.»
برقنورد با اشاره به روزهای تلخ و شیرینی که ساخت این فیلم مستند با آن روبهرو بوده گفت: «وقتی شما دو سه نفری روی یک طرح کار میکنید ممکن است اختلاف نظر پیدا کرده و چالشهایی میان شما ایجاد شود. اما روزهای خوبی که به همدلی برای ساخت این فیلم منجر شد اینقدر زیاد و قوی بود که به ما کمک کرد دشواریها و چالشهایی که با هم پیدا کردیم و در روند تولید فیلم جدیتر هم شد را پشت سر بگذاریم. و این نکته برای خود من بزرگترین دستاورد فیلم به شمار میرود.»
وی افزود: «ما توانستیم ثابت کنیم که در اجرای یک کار گروهی میشود با همدلی به یکدیگر کمک کرد و ثابتقدم ماند تا طرحی که بهصورت گروهی به آن فکر شده به نتیجه برسد.»
فرحناز شریفی یکی دیگر از کارگردانهای فیلم«حرفه: مستندساز» بود که در جلسهی روز گذشته به ارائهی توضیحاتی دربارهی این پروژه پرداخت. وی دربارهی نحوهی شکلگیری گروه سازندهی این فیلم گفت: «همهی ما در سالهای منتهی به آخرین دورهی انتخابات ریاست جمهوری، خیلی دوست داشتیم فیلم بسازیم اما هیچکدام حال و روز خوبی برای کار کردن و البته امکانات مناسبی هم برای ساخت فیلم نداشتیم. در چنین شرایطی من و سپیده ابطحی در دفتری که تصویر آن در فیلم ناهید رضایی به نمایش گذاشته شده کار را شروع کردیم و با خودمان گفتیم شاید بد نباشد با همدیگر یک کار اپیزودیک بسازیم. در ادامه، مینا کشاورز و شیرین برقنورد و کمی بعدتر سحر سلحشور و فیروزه خسروانی به ما پیوستند و ساخت «حرفه: مستندساز» جدی و جدیتر شد.»
صحبتهای سحر سلحشور بخش دیگری از جلسهی روز گذشته بود. وی گفت: «من میخواهم دربارهی امروز که فیلم «حرفه: مستندساز» در این سالن به نمایش درآمده حرف بزنم. روزی که هیچکدام از ما شاید اصلاً فکرش را هم نمیکرد که از راه برسد.»
سلحشور افزود: «حالا که این فیلم در خانه سینما به نمایش درآمده احساس عجیبی دارم و از اینکه ایدهی ما سرانجام به نتیجه رسیده بسیار خوشحالم.»
فیروزه خسروانی نیز ضمن تایید این نکته گفت: «ساخت این فیلم را میتوان تمرین مدارا و دموکراسی در یک دورهی طولانی دانست و این مهمترین درس و نکتهییست که از ساخت فیلم «حرفه: خبرنگار» برای من به یادگار مانده است.»
وی افزود: «کنار هم ماندن در شرایط دشوار و سخت و کمک به تولید فیلمی که شکل و شمایلی نسبتاً حرفهیی داشته باشد از دیگر ویژگیهای ساخت این فیلم است که میتوان به آن اشاره کرد.»
مینا کشاورز یکی دیگر از کارگردانهای این فیلم بود که در جلسهی شب گذشته به ارائهی توضیحاتی دربارهی «حرفه: مستندساز» پرداخت. وی گفت: «روزی که ایدهی این کار شکل گرفت همهی تلاشمان را به کار گرفتیم تا آن را به سرانجام برسانیم اما گاهی که ناامید میشدیم با خودمان فکر میکردیم همین که دور هم هستیم، انگیزهی خوبی برای کار کردن به شمار میآید و مشکلات را به دست فراموشی میسپردیم.»
کشاورز همچنین گفت: «چیزی که فکرش را هم نمیکردیم این بود که بتوانیم فیلممان را خصوصاً در خانه سینما به نمایش بگذاریم و حالا که این اتفاق افتاده برای ما بسیار شوقانگیز و خوشحالکننده است.»
وی افزود: «از روزی که با همدیگر این پروژه را شروع کردیم حدود سه سال میگذرد و این باعث خوشحالیست که هنوز با هم و در کنار هم هستیم و بحثهای پیرامون فیلم را ادامه میدهیم.»
فیروزه خسروانی نیز در ادامهی صحبتهای همکار خود گفت: «انجام یک کار گروهی، تجربهی فوقالعادهیی بود و از این که سایر دوستان و همکاران این پروژه من را برای همکاری در ساخت این فیلم قابل دانستند خیلی خوشحالم.»
وی افزود: «این نخستینبار است که یکی از فیلمهای من بهصورت رسمی در یک سالن به نمایش گذاشته شده و من در جلسهی نمایش آن شرکت کردهام.»
در بخش دیگری از جلسهی گفتوگو با سازندگان این فیلم، فرحناز شریفی در پاسخ به پرسش یکی از تماشاگران حاضر در سالن گفت: «در نخستین جلساتی که برای پرورش ایدهی ساخت این فیلم برگزار شد هر کدام از همکاران، تعدادی موضوع پیشنهادی مطرح میکرد که در جلسههای پیش از شروع کار به آنها فکر و دربارهشان بحث و گفتوگو میکردیم.»
وی افزود: «گاهی بخشهایی از موضوعهایی که مورد تایید قرار میگرفت کم یا زیاد میشد و این مرحله از کار در جلسههای متعددی ادامه داشت.»
شریفی سپس با اشاره به اینکه همهی همکاران این پروژه در بررسی ایدهها و تصمیمگیری نسبت به آنها نقش داشتهاند گفت: «به این نتیجه رسیدیم که چرا در این فیلم از خودمان و مسائل خودمان نگوییم؛ و در نهایت تصمیم گرفتیم هر کس یک اپیزود دربارهی خودش بسازد و در آن دربارهی دغدغهها و روزگار خودش صحبت کند.»
وی با اشاره به روند طولانی ساخت این فیلم گفت: «در طول این مدت نظر همهی همکاران این پروژه حتی در مرحلهی بررسی و نگارش فیلمنامه نیز مورد توجه قرار میگرفت.»
صحبتهای سحر سلحشور بخش دیگری از جلسهی گفتوگو با سازندگان فیلم «حرفه: مستندساز» بود. وی گفت: «در نخستین جلسههایی که برای کمک به ساخت این فیلم برگزار شد بحث اصلی این بود که دربارهی چه فیلم بسازیم و اصلاً چه چیزی میتواند انگیزهی کار کردن را در ما تقویت کند.»
سلحشور گفت: «در این جلسهها موضوعهای مختلفی مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت که از میان آنها میتوان به سوژههایی نظیر عشق، سفر، اقتصاد، زندگی خصوصی و چیزهایی از این قبیل اشاره کرد.»
وی افزود: «با خودمان فکر کردیم دغدغهی ما در چه کلمه یا جملهیی خلاصه میشود. در نهایت، همهی آن چه که ما هفت نفر سازندهی این فیلم میخواستیم بیان کنیم در «حرفه: مستندساز» خلاصه شد.»
سلحشور همچنین گفت: «به این امر پایبند ماندیم، در تمام جلسهها همین مسیر را پی گرفتیم و فیلمها از طرحهای یکی دو صفحهیی تا نگارش و تکمیل فیلمنامه مورد بررسی قرار گرفت تا به مرحلهی رافکات و تدوین نهایی رسیدیم.»
سلحشور افزود: «ما در تصویربرداری و تولید کارهای همدیگر مشارکت میکردیم. بهعنوان مثال خود من حمل و نقل فیلم ناهید رضایی را بر عهده داشتم و فرحناز شریفی از پشت صحنهی همهی کارها عکس و تصویر میگرفت.»
وی گفت: «همکاری گروهی ما به گونهیی بود که حتی هنگام ضبط گفتار متنها به صورت گروهی در استودیو حاضر میشدیم و نسبت به نتیجهی کار نظر میدادیم. در حقیقت همهی ما در تمام کارهای همدیگر دخالت میکردیم اما آزادی عمل هر کس به رسمیت شناخته شده بود و هر کس به شکلی که دوست داشت فیلم خود را ساخت.»
سپیده ابطحی نیز در ادامه گفت: «موضوعهایی که به آن میرسیدیم تحت تاثیر شرایطی بود که در آن کار و زندگی میکردیم اما این تمها از صافیهای مختلفی گذشت و به «حرفه: مستندساز» رسید.»
وی افزود: «ساخت این فیلم برای مستندسازانی نظیر ما که در اینجا زندگی و کار میکنند فضای فکری و درونی خاصی به وجود آورد که به موضوعهایی واحد تبدیل شد.»
صحبتهای شیرین برقنورد پایانبخش جلسهی روز گذشته بود. این مستندساز در توضیح نتیجهی نهایی کار گفت: «زمانی که تصمیم گرفتیم این فیلم را بسازیم با خودمان فکر کردیم حالا که قرار است بدون دریافت سفارش و یک تهیهکنندهی مشخص فیلم بسازیم فارغ از محدودیتهایی که در ذهنمان بود دستکم آزادی بیشتر برای خود در نظر بگیریم.»
وی افزود: «از آنجا که به ایجاد شدن شرایط نمایش این فیلم امیدوار بودیم سعی کردیم بعضی عناصر و مسائل عرفی را رعایت کنیم تا خدای ناکرده مشکلی پیش نیاید.»
برقنورد همچنین گفت: «در روزهایی که این فیلم مراحل تولید خود را پشت سر میگذاشت گاهی با خودمان میگفتیم شاید این فیلم تا سالها در بایگانی نگهداری شود اما مهم این است که با این فیلم، حال و روز خودمان را ثبت کنیم و در آینده برای تماشاگران به نمایش بگذاریم.»
برقنورد با اشاره به تغییراتی که در طول ساخت و تکمیل این فیلم ایجاد شده گفت: «این تغییر حتی در آخرین نماهای فیلم نیز کاملاً مشهود است. البته همانطور که گفتم ثبت لحظههای زندگی برای ما خیلی اهمیت داشت و همینطور که میبینید این تلاش به نتیجه رسیده و موفق شدهایم فیلم را برای شما به نمایش بگذاریم.»