فیلم‌های مستند ایرانی در سال‌های اخیر در بسیاری از بهترین جشنواره‌های دنیا به نمایش درآمده‌اند و مستندسازان ایرانی جوایز بسیاری را کسب کرده‌اند و در جهان درخشیده‌اند. در متن ذیل بخشی از این موفقیت‌ها (که بسیاری از این مستندسازان عضو انجمن مستندسازان هستند) منعکس شده است.
– مستند «فراتر از رنگ» به کارگردانی مریم سپهری موفق به دریافت جایزه دستاورد فیلم‌سازی از جشنواره استونی بروک آمریکا شد. مراسم اختتامیه بیستمین دوره این جشنواره در شهر نیویورک آمریکا برگزار شد و علاوه بر مریم سپهری فیلم‌سازانی از کشورهای کانادا، هلند و آمریکا موفق به دریافت جوایز این جشنواره شدند. بیستمین دوره جشنواره استونی بروک از تاریخ ۱۶ تا ۲۵ جولای برابر با ۲۵ تیرماه تا ۳ مرداد توسط اتحادیه مالی ایسلند فدرال برگزار شد.
– فیلم مستند «اهالی خیابان یک‌طرفه» به کارگردانی مهدی باقری در چهاردهمین دوره جشنواره زردآلوی طلایی به نمایش درآمد. این مستند درباره خیابان قوام‌السلطنه سابق یا ۳۰تیر فعلی است که زندگی اجتماعی و فرهنگی آن خیابان و خیابان‌های اطراف را بررسی می‌کند. «اهالی خیابان یک‌طرفه» در بخش غیررقابتی ارامنه: نگاه‌های داخلی و خارجی چهاردهمین دوره جشنواره زردآلوی طلایی که از ۱۲ تا ۱۹ جولای در ایروان برگزار گردید به روی پرده رفت. این مستند ۸ ژوئن در دانشگاه سایمون فریزر ونکوور و همچنین جشنواره تیرگان کانادا به نمایش درآمد.
– مستند سینمایی «من می‌خوام شاه بشم» به کارگردانی مهدی گنجی به‌عنوان تنها نماینده ایران در جشنواره بین‌المللی AFI DOCS که به سیلور داکس معروف است با فیلم‌های دیگری از سراسر دنیا به رقابت پرداخت. این رویداد یکی از معتبر‌ترین جشنواره‌های تخصصی فیلم مستند آمریکا است که طی روزهای ۲۷ تا ۳۱ خردادماه در پایتخت آمریکا، واشنگتن دی سی، برگزار شد.
– مستند «شش قرن و شش سال» به کارگردانی مجتبا میرتهماسب به‌عنوان بهترین فیلم مستند جشنواره بین‌المللی باستان‌شناسی تک TAC معرفی شد. سالن بیژو شهر یوجین ایالت آرگون آمریکا طی روزهای ۱۱ تا ۱۹ ماه می(۲۱ تا ۲۹ اردیبهشت‌ماه) میزبان ششمین دوره جشنواره باستان‌شناسی تک TAC بود و بهمن نورایی از ایران هم به عنوان داور بخش مسابقه بین‌الملل این جشنواره حضور داشت. فیلم‌های مستند «خاطراتی برای تمام فصول» (مصطفی رزاق‌کریمی)، «سیاهان جنوب ایران» (فرهاد ورهرام)، «نواهای گمشده» (علیرضا قاسم‌خان)، «چنارستان» (هادی آفریده)، «اهالی خیابان یک‌طرفه» (مهدی باقری)، «عروسک کاموایی» (عزت‌الله پروازه)، «نینجای ایرانی» (مرجان ریاحی)، «بازار از طهران تا تهران» (رضا خانلری) و «گنبد می‌نا» (محمد احسانی) ازجمله آثار منتخبی هستند که در بخش ویژه مرور جشنواره سینماحقیقت جشنواره بین‌المللی باستان‌شناسی تک آمریکا روی پرده رفتند.
– فیلم مستند بلند «راننده و روباه» به کارگردانی آرش لاهوتی، در برنامه داکیو نایت که تابستان امسال در چند شهر آمریکا و کانادا برپا می‌شود، اکران عمومی خواهد شد. برنامه داکیو نایت Docu Night به همت احمد کیارستمی در شهرهای سان‌فرانسیسکو، نیویورک، لس‌آنجلس، سن‌دیه‌گو، واشنگتن، می‌نه‌سوتا، ونکوور، تورنتو، کالیگری و واترلو برپا شده و در جریان آن، فیلم «راننده و روباه» که از مستندهای پُرمخاطب یک سال اخیر بوده، برای مخاطبان ایرانی و خارجی به نمایش عمومی درمی‌آید.
– فیلم مستند «شش قرن و شش سال» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مجتبا میرتهماسب در کنسرواتوار چایکوفسکی مسکو به نمایش درآمد. این مستند با حضور استاد محمدرضا درویشی روز جمعه ۴ تیرماه ۱۳۹۴ به روی پرده رفت.
– مستند «بالا رفتن از پله‌ها» به کارگردانی رخساره قائم‌مقامی ۳۰ جولای ۲۰۱۵ در موسسه هنرهای استنفورد به نمایش درآمد. «بالا رفتن از پله‌ها» بخشی از برنامه بازتاب هنر از طریق فیلم مستند و از سری برنامه‌های نمایش فیلم حقوق بشر در فصل تابستان است که توسط جاسمین بوژیک، مدیر برنامه دوربین در مقام شاهد و موسس جشنواره بین‌المللی فیلم‌های مستند UNAFF اداره می‌شود.
– فیلم مستند کوتاه «عمو اسی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی نیاز ساغری در جشنواره بین‌اللملی مستد و موسیقی شیکاگو (۱۶ تا ۱۹ آپریل) نمایش داده‌شده و به‌عنوان بهترین مستند کوتاه از طرف هیئت‌داوران انتخاب شد. این مستند تاکنون در جشنواره مستد موسیقی دورف در کورواسی، جشنواره راه ابریشم دوبلین -ایرلند و… حضورداشته است.
– فیلم کوتاه «مالکیه» به کارگردانی محمدباقر شاهین جایزه بهترین فیلم بخش بین‌الملل در سی یکمین دوره جشنواره فیلم کوتاه هامبورگ را دریافت کرد. این فیلم در جشنواره فیلم هامبورگ که ۹ تا ۱۵ ژوئن (۱۹ تا ۲۵ خرداد) برگزار شد به نمایش درآمد. فیلم مستند «مالکیه» تابه‌حال در ۲۳ جشنواره داخلی و خارجی حضورداشته و ۷ جایزه را به خود اختصاص داده است.
– فیلم مستند «گوهر خیراندیش» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی «پوریا حیدری اوره» در جشنواره فیلم‌های ایرانی سن فرانسیکو در تاریخ ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵ و در بخش رقابتی فیلم‌های مستند اکران خواهد شد و همچنین این جشنواره برای این هنرمند، بزرگداشت برگزار می‌کند. این مستند به کارنامه هنری گوهر خیراندیش می‌پردازد و نقش‌آفرینی‌های او را در بیش از صد فیلم سینمایی، سریال و تئا‌تر با حضور همکارانش در آن آثار مرور می‌کند.
– فیلم مستند «حیات در رگ‌های سرد» به کارگردانی فتح اله امیری ۲۵ جولای در جشنواره nature-vision آلمان به نمایش درمی‌آید. این جشنواره از ۲۳ تا ۲۶ جولای در شهر Ludwigzburg آلمان برگزار خواهد شد. این مستند همچنین به مسابقات اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه می‌رود! از میان ۱۴۵ اثر تلویزیونی که توسط کار‌شناسان هیئت انتخاب آثار بر‌تر در امور جشنواره‌های بین‌المللی صداوسیما مورد ارزیابی قرارگرفته است، «حیات در رگ‌های سرد» به همراه ۵ اثر تلویزیونی و ۶ اثر رادیویی دیگر به این جشنواره خواهد رفت. این جشنواره در تاریخ ۱۴ تا ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۵ در شهر کوالالامپور مالزی برگزار خواهد شد. همچنین این فیلم در ماه جولای در جشنواره Nature-Vision آلمان و نیز در ماه اکتبر در جشنواره حفاظت حیات‌وحش نیویورک با حضور عوامل به نمایش درخواهد آمد.
-گالری تیت مدرن، پر بازدید‌ترین موزه هنر مدرن در جهان، سه روز پایانی خرداد ۹۴ (۱۹ تا ۲۱ ژوئن)، نمایشی از شش فیلم از پرویز کیمیاوی؛ یعنی «یا ضامن آهو»، «تپه‌های قیطریه»، «پ مثل پلیکان»، «باغ سنگی»، «اوکی مس‌تر» و «مغول‌ها» را در قالب مرور آثار سینمایی دهه ۵۰ این هنرمند، میزبانی کرد، آثار فیلم‌ساز برجسته‌ای که ساخت اولین آثارش هم‌زمان با تولد سینمای نوین ایران در اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی بود و بااین‌حال به‌زعم برگزارکنندگان این رویداد، در نسبت با بقیه هم‌نسلانش کمتر ستایشی را که شایسته‌اش بوده دیده است.
– فیلم مستند «میزانسن با آرتور پن» که نام دیگر آن «یک مکالمه» است، توسط امیر نادری ساخته‌شده و یک گفت‌وگوی حدوداً چهارساعته با کارگردان مطرح آمریکایی است که ساختاری متفاوت با ایده‌های سنتی و مرسوم یک مصاحبه دارد. این فیلم که حجم فیلم‌برداری آن دو ساعت بیشتر از زمان نمایش است، شنبه، ۲۰ تیرماه در نهمین روز از پنجاهمین دوره جشنواره فیلم کارلووی‌واری و برای دومین‌بار به نمایش درآمد.
+ عکس: فیلم مستند «فراتر از رنگ»
+ منبع: فصلنامه سینماحقیقت